SES

25 Nisan 2012 Çarşamba

Ses

9 Nisan 2012 Pazartesi

SES DALGALARI

-Ses,titreşimler sonucu oluşur.Meydana gelen titreşimler havadaki moleküller aracılığıyla dalgalar halinde yayılır.

-Ses dalgaları suda meydana gelen dalgalar gibi yayılma özelliğine sahiptir.Bu dalgalar havada her yönde yayılarak kulağımıza ulaşır.

-Sesleri ince-kalın,şiddetli-zayıf diye ayırmamızın sebebi ortamda yayılan ses dalgalarının özelliğinden kaynaklanmaktadır.

FREKANS VE GENLİK NEDİR?

FREKANS:Birim zamanda oluşan ses dalgası sayısıdır. Birim zaman genellikle 1 saniye olarak alınır.
Titreşen bir cismin frekansı şunlara bağlıdır:
1-Telin boyuna: telin boyu arttıkça frekansı küçülür
2-Telin gerginliğine: telin gerginliği arttıkça frekansı artar.
3-Telin kesitine: tel kalınlaştıkça frekans küçülür.
4- Telin cinsine

GENLİK:
Bir dalga tepesi ile dalga çukuru arasındaki mesafenin yarısına denir.Ses dalgalarının genliği arttıkça sesin enerjisi ve şiddeti artar.Genliği fazla olan ses dalgalarının oluşturduğu sese şiddetli ses denir.Ses dalgalarının genliği azaldıkça sesin enerjisi ve şiddeti azalır.Genliği az olan ses dalgalarının oluşturduğu sese zayıf ses denir.

SESİN ÖZELLİKLERİ

1)SES ŞİDDETİ:

"Radyonun sesini kısar mısın? Televizyonun sesini biraz açar mısın?" gibi ifadeleri günlük hayatta çok sık kullanıyoruz. Acaba radyonun sesini kısarak veya televizyonun sesini açarak hoparlörden çıkan ses dalgasının hangi özelliğini değiştiriyoruz?

Şöyle açıklamak gerekirse:

Aynı ses kaynağının ürettiği sesin, farklı uzaklıklardan farklı şekilde duyulmasını sağlayan özelliğe sesin şiddeti denir. Ses şiddetine gürlük de denir. Ses dalgalarında genlik ne kadar büyük olursa sesin şiddeti de o kadar büyük olur.

Öyleyse uçak ve otomobilin çıkardıkları sesleri karşılaştıralım.

-Uçak, büyük genlikli ses dalgası ürettiği için ses şiddeti otomobilden daha fazladır.

2)SESİN YÜKSEKLİĞİ (KALINLIK-İNCELİK):

Bir köpek ve bir kedinin çıkardığı ses neden farklıdır? Köpeğin sesi kalın kedininki incedir diyebilir miyiz? Peki bir kaplanın sesi nasıldır? Yada bir kuşunki?

Görüldüğü gibi etrafımızda duyduğumuz seslerin bazıları ince bazıları kalındır. Sizce bu nasıl olmaktadır?

Şimdi bu sorunun cevabını arayalım..

İnce sesi kalın sesten ayıran özelliğe sesin yüksekliği denir.Sesin yüksekliği, ses kaynağının titreşim hızına yani frekansına bağlıdır ve doğru orantılıdır. Yüksekliği fazla olan sese ince ses, yüksekliği az olan sese kalın ses denir.

3) SESİN FREKANSI:

Her bir saniyede oluşan ses dalgası sayısına sesin frekansı denir. Yüksek frekanslı ses daha ince duyulur. Çok yüksek frekanslı sesler ise insanlar tarafından duyulamayabilir. Birçok insan sivrisinek vızıltısından yaklaşık 30 kat daha yüksek frekanslı sesleri duyabilir fakat bazı hayvanlar, insanların duyabildiğinden çok daha büyük frekanslı sesler üretebilir ve duyabilir.

Frekansın birimi Hertzdir ve kısaca HZ ile gösterilir.

-Bir kedi yüksek frekanslı ses dalgası üretir.

-Bir kaplanın çıkardığı ses dalgası ise kedininkine göre düşük frekanslıdır.

4)SES DÜZEYİ:

Ses düzeyini ölçmek için kullanılan birim desibeldir. Kısaca dB ile gösterilir. Birçok insanın duyabildiği en düşük ses 0 desibeldir.

Bir sesin sizi rahatsız edecek kadar şiddetli olması, bulunulan yer ve zamana bağlıdır. Örneğin, gündüz musluktan damlayan bir su sesi bizi rahatsız etmezken gece yarısı bu sesten uyuyamayabiliriz.

SESİN ÖZELLİKLERİNİ BİR DE AŞAĞIDAKİ VİDEODA GÖRELİM

SES TİTREŞİMDİR

SES, bir maddenin titreşimi sonucu oluşur.

Bu telli müzik aletinin teline dokunduğumuzda tel titrer ve etrafındaki hava moleküllerini titreştirir. Ses hava molekülleri sayesinde dalga dalga yayılır ve bizler işitmeye başlarız

DENEY YAPALIM

Amaç :Titreşimin havada ve suda yayılmasını görmek
Araç ve gereçler :Çukur bir tabak , 30 cm'lik cetvel
Deneyin yapılışı:
1.Tabağı su ile ağzına kadar doldurun.
2.Cetvelin bir ucunu masaya koyup, bir elinizle bastırın.
3.Tabağı cetvelin boşta kalan ucuna yakın bir yere koyun.
4.Diğer elinizle cetvelin boşta kalan ucuna iyice gererek serbest bırakın ve titreşimini sağlayın.